1000 jaar Gentsekoop
Gent, de stad die draait op handel
“Je mettray Paris dans mon Gand(t).” Ik zou Parijs in mijn Gent/handschoen kunnen steken. Met dit grapje, waarin je geen verschil hoort tussen Gand en gant, treiterde Keizer Karel destijds de Fransen. Want ondanks de episode van de stroppendragers was Karel V was wel degelijk fan van zijn geboortestad. Een stad die vollen bak draaide op handel. Dat was toen zo, en dat is vandaag niet anders.
Onze Karel overdreef wel een beetje. Begin 16de eeuw had Parijs 80.000 inwoners, Gent had er 60.000. Maar goed, Parijs en Gent waren wel de twee grootste metropolen buiten Italië. Waar onze grandeur vandaan kwam? Van de industrie en de gewiekste koopmannen, tiens. Vanaf de 11de eeuw al reisden Gentse kooplui over heel Europa om het befaamde Gentse laken (een luxueuze stof uit Engelse wol) te verkopen.
Ondertussen floreerde ook de graanhandel dankzij het Gentse stapelrecht. Eind 12de eeuw wisten we hier een monopolie voor Vlaanderen binnen te halen. Elk graanschip dat aan de Graslei aanmeerde moest een deel van zijn vracht afstaan aan een Gents stapelhuis. Reken maar dat dat geld in het laatje bracht. Uit die tijd dateert alles wat op onze postkaartjes staat: de Sint-Baafskathedraal, het Belfort, het Groot Vleeshuis…
Dat we uit het diepe dal zijn gekropen, hebben we aan een Nederlander te danken.
Maar schone liedjes duren niet lang. De godsdienstoorlogen, problemen met onze zeeverbinding en de economische bloei van Brabant en Holland maakten dat we tegen 1730 maar 40.000 inwoners meer hadden. De Oostenrijkers en de Fransen probeerden dat op te krikken, maar we hebben het aan een Nederlander te danken dat we weer op volle toeren zijn beginnen draaien. Met name Willem I en ‘zijn’ kanaal Gent-Terneuzen.
Het kanaal (1826) opende de poort naar de nieuwe wereld. Zie ginds komt het katoen uit Amerika, dat met de machinerie van Lieven Bauwens en zijn opvolgers weer echte rijkdom bracht. Ten minste, rijkdom voor de baronnen van de industrie. Uit die tijd dateren de stadspaleizen van de Veldstraat en de Kouter — maar ook de ontelbare miserabele beluiken waar het werkvolk tegen de luizen en de cholera knokte.
Onze textielindustrie kon de competitie met de lageloonlanden uiteindelijk niet overleven. Maar gelukkig hadden we onszelf al opnieuw uitgevonden tijdens de Wereldtentoonstelling van 1913. Toen ontdekten we — een beetje tot onze eigen verbazing — dat we ook een gezellige stad konden zijn. En die gezelligheid, met de horeca en de kleinhandel die erbij hoort, dat zou ook voor de komende duizend jaar wel eens onze grootste troef kunnen blijken.
