1000 jaar Gentsekoop
Hier, pakt u nog een mandarientje
Fruitco? Waar is dat? Ah, bij Bayram! Als de helft van de stad een winkel enkel kent bij de voornaam van de uitbater, dan wil dat al iets zeggen. Met zijn stem als een klok en zijn eeuwige petje begroet deze marchandeur zijn klanten al van voor dag en dauw sinds… ja, sinds wanneer eigenlijk?
Het verhaal begint in 1971. Zoals zovele Turkse Gentenaars maakten de ouders van Bayram Özdemir de grote overstap naar Gent vanuit een dorp rond Emirdag. Bolvadin, om precies te zijn. Bayram was toen nog een klein baaske, maar hij kreeg al rap zijn taak in het huishouden. Fruit mocht hij gaan halen aan de Vrijdagmarkt, in de winkel van Albert Vankerkhove en Irma De Cock.
Het klikte. Albert wilde weten waar dat enthousiaste manneke vandaan kwam, Bayram luisterde graag naar de verhalen over de stiel. Van het een kwam het ander, en op zijn elfde stond Bayram al kratjes te schikken en de vloer te vegen. Niemand keek daar van op, van zo een beetje kinderarbeid, en Bayram maakte zich onmisbaar door de kabas van de oudere dames tot aan huis te dragen.
Hij haalde in 1978 zijn diploma mechanica, maar een job bij Vynckier, zoals de meeste van zijn klasgenoten, zag Bayram niet zitten. Blauwe kratjes met groenten en fruit, daar was hij zijn hart aan verloren. Hij werkte zich op in de zaak en werkte nog lang samen met Nathalie Vanbeneden, de kleindochter van Irma en Albert.
Niemand keek op van een beetje kinderarbeid in de jaren 1970.
Het dagritme is altijd stevig geweest. Bayram werkt sinds 1980 zes dagen op zeven, met zijn wekker tussen 3 en 4. De opkuis is meestal gedaan rond 19u. Daar zitten niet veel vrije uren tussen. Van het papierwerk in zijn kleine bureeltje krijgt hij de kriebels, maar ’t is van moeten. Er is in ieder geval nooit veel nodig om hem in de winkel te krijgen. Stel een vraag over witte of groene selder voor in de soep of de mossels, en de heer des huizes materialiseert naast u.
Op zijn 63ste weigert Bayram aan zijn pensioen te denken. In plaats daarvan opende hij in 2023 nog een nieuwe vestiging op de Antwerpsesteenweg in Oostakker. Daar heeft hij een groter magazijn waar de horecazaken gemakkelijker hun camionette kunnen komen vullen. In totaal werkt er, op en af, tien man personeel voor Fruitco, maar de man met de pet en zijn bril aan een koordeke, die blijft toch de ziel (en de stembanden) van de zaak.
